Dat zegt Michael Rutgers, directeur van het Longfonds, met 210.000 aangeslotenen een van de grootste patiëntenorganisaties van Nederland. Op 27 mei jongstleden bestond de organisatie op de kop af zestig jaar. Een rookverbod in de buitenruimte rond ziekenhuizen en zorginstellingen zou een geweldig cadeau zijn, maar lijkt er voorlopig niet in te zitten. “Daar zullen we nog jaren voor moeten lobbyen en polderen”, voorspelt Rutgers. Hij noemt dat eigenlijk raar, maar het gaat er wat hem betreft echt van komen.

 

De directeur van het Longfonds houdt zich vast aan de succesvolle lobbypraktijk van Rookvrije Generatie, waar naast het Longfonds ook de Hartstichting en KWF Kankerbestrijding in participeren. Sinds 2015 ijveren de drie organisaties voor het recht van kinderen om op de groeien in een rookvrije omgeving. De politiek pakte dit signaal goed op. In het Nationaal Preventieakkoord staat 2040 vermeld als het jaar van de rookvrije generatie, waarin kinderen niet meer beginnen met roken. 

 

Het Nationaal Preventieakkoord voorziet in een reeks maatregelen. Meer accijns en minder verkooppunten staan als vanouds op de lijst. Daarnaast komt er een rookverbod op plekken waar veel kinderen komen, zoals speeltuinen en sportverenigingen. Het onderwijs is al in de zomer van 2020 aan de beurt, met een algemeen rookverbod op het schoolterrein. Rond 2025 wil de overheid het roken bij zorginstellingen verbieden.

 

Veel te laat, vindt Michael Rutgers. Hij ziet zo’n verbod het liefst met onmiddellijke ingang van kracht worden en zou er bij wijze van spreken zo de barricade voor opgaan. Niet alleen voor de achterban van het Longfonds, maar ook voor de kinderen en jongeren in ziekenhuizen en zorginstellingen. “Ook die hebben recht op een rookvrije omgeving en ik vind oprecht dat we daar radicaler in moeten zijn. Maar ik besef dat we in Nederland nu eenmaal moeten polderen.”

 

Bij dat polderen is het draagvlag onder verplegend en verzorgend personeel essentieel. De ervaring in het onderwijs is dat docenten een belangrijke voorbeeldrol vervullen. Omdat een school het kinderdomein bij uitstek is, is het draagvlak onder schooldirecties en de onderwijsstaf redelijk groot. Toch zijn er nog steeds rokende docenten die stilletjes rebelleren. In de zorg is het creëren van draagvlak een grotere uitdaging. “Het is niet per se een kinderomgeving”, zegt Michael Rutgers, “dus de prioriteiten liggen anders.”

 

Op dit moment lijkt een kleine meerderheid van verpleeg- en zorgpersoneel tegenstander te zijn van een algeheel rookverbod rond ziekenhuizen en zorginstellingen. De V&VN, de beroepsvereniging van verplegenden en verzorgenden (100.000 leden), hield kort voor 31 mei - de Internationale Dag tegen Roken en Tabak - een Facebook-enquête. Er namen verrassend veel leden aan deel en het werd een nek-aan-nekrace. 44 procent van de respondenten was voor een algemeen rookverbod, 56 procent stemde tegen. De meerderheid van de zorgprofessionals laat zich de sigaret in de welverdiende pauze liever niet afpakken.

 

Ondanks deze weerstand investeren steeds meer ziekenhuizen en zorginstellingen in een rookvrije toekomst. Er bestaat al een Europees Netwerk van Rookvrije Ziekenhuizen met een eigen manifest. Begin januari gaven alle Universitaire Ziekenhuizen van Nederland aan rookvrij te willen worden. Het UMC Groningen nam het voortouw door op 1 januari dit jaar een rookverbod door te voeren voor alle ziekhuisterreinen. Zij hebben hiermee een primeur. In Rotterdam zag het er even naar uit dat de gemeente een rookverbod zou afdwingen bij ziekenhuizen en scholen. Daar bleken echter geen juridische handvatten voor te bestaan. 

 

De actuele werkelijkheid bij de meeste ziekenhuizen is dat patiënten nog steeds een route moeten afleggen langs mensen – niet zelden in het ziekenhuis opgenomen patiënten – die er lustig op los paffen. “Ongehoord en volstrekt idioot”, zegt Michael Rutgers van het Longfonds. “Juist rond ziekenhuizen en zorginstellingen hebben mensen het recht om gezonde lucht in te ademen. Het argument dat je patiënten dat ene pleziertje niet moet ontnemen, is flauwekul. Roken is geen pleziertje, roken is een verslaving. Bovendien werkt roken remmend op heel veel medicatie. Laten we rokers er liever van bewustmaken dat een ziekenhuisopname een kans bij uitstek is om eindelijk van hun ongezonde verslaving af te komen.” Artsen kunnen daar immers bij uitstek goed bij helpen.